Nếu các bạn đã tìm hiểu về kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, chắc hẳn các bạn đã nghe nói về kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). IVF là kỹ thuật hỗ trợ sinh sản điều trị vô sinh hiếm muộn, trong đó tinh trùng của người chồng và trứng của người vợ sẽ được thụ tinh với nhau trong phòng thí nghiệm tạo thành phôi. Sau đó phôi thai này sẽ được chuyển trở lại buồng tử cung người phụ nữ. Có 5 bước chính trong IVF bao gồm kích thích buồng trứng, chọc hút, thụ tinh, nuôi cấy phôi, chuyển phôi.
Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về bước quan trọng đầu tiên của kỹ thuật IVF, đó là KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG
Vậy Kích Thích Buồng Trứng là gì?
Kích thích buồng trứng là bước các bác sĩ sẽ sử dụng các thuốc hormone để kích thích buồng trứng nhằm làm cho trứng ở trong buồng trứng người phụ nữ được phát triển trưởng thành nhanh hơn so với chu kỳ sinh lý bình thường. Giai đoạn này thường được gọi là giai đoạn kích trứng hay kích thích buồng trứng (ovarian stimulation). Thuốc thường được sử dụng như FSH ngoại sinh hoặc FSH kết hợp với LH ngoại sinh.
Kích thích buồng trứng là bước mà các bác sĩ sẽ sử dụng các thuốc hormone để kích thích buồng trứng sản xuất từ 5 đến 10 quả trứng trưởng thành thay vì một trứng như ở các chu kỳ kinh nguyệt bình thường. Những quả trứng này sau đó được lấy ra khỏi buồng trứng bằng cách chọc hút trứng dưới siêu âm đầu dò âm đạo để thụ tinh với tinh trùng trong phòng thí nghiệm tạo thành phôi. Thuốc kích thích buồng trứng thường được sử dụng là FSH (hormone kích thích nang noãn) ngoại sinh hoặc FSH ngoại sinh kết hợp với LH (hormone hoàng thể hóa) ngoại sinh.
Tại sao lại phải Kích Thích Buồng Trứng Trong IVF?
Ở người phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có chu kỳ kinh nguyệt bình thường(28-30 ngày), trong mỗi chu kỳ buồng trứng trái hoặc phải sẽ phóng thích ra một trứng trưởng thành di chuyển vào ống dẫn trứng (Fallopian Tube). Lúc này nếu có giao hợp với người người bạn đời, tinh trùng sẽ từ nam giới đưa vào cơ thể người phụ nữ qua ngã âm đạo vào tử cung rồi di chuyển đến ống dẫn trứng và gặp trứng chờ sẵn ở đó và quá trình thụ tinh (nếu có) sẽ được diễn ra.
Tất cả quá trình này rất phức tạp và nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của chu kỳ IVF. Cho nên để gia tăng tỉ lệ thành công, đòi hỏi nhiều trứng, nhiều phôi hơn phải được tạo ra, để có thể chuyển phôi nhiều lần (khi cần), do đó nhiều trứng cần được thu thập hơn ở một chu kỳ (khác với tự nhiên chỉ có một trứng được tạo ra). Để nhiểu trứng hơn được tạo rao, các nhà chuyên gia Hỗ Trợ Sinh Sản thực hiện một liệu pháp đó chính là KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG CÓ KIỂM SOÁT, liệu pháp này sẽ giúp buồng trứng sản sinh ra nhiều hơn một trứng trong chu kỳ có thực hiện kích thích buồng trứng.
Như vậy có thể thấy được rằng Kích Thích Buồng Trứng là một bước cực kỳ quan trọng quyết định lớn đến sự thành công của toàn bộ chu trình thụ tinh trong ống nghiệm.
Chi Tiết Hơn Về Quá Trình Kích Thích Buồng Trứng
Một quá trình kích thích buồng trứng thường trải qua ba bước cơ bản như sau:
- Sử dụng thuốc kích thích làm nang noãn phát triển
- Sử dụng thuốc ngăn ngừa sự rụng trứng sớm
- Sử dụng thuốc gây trưởng thành trứng và rụng trứng tại thời điểm nang trứng đạt tiêu chuẩn. Chọc hút trứng để làm IVF sẽ được thực hiện sau 35-40 giờ kể từ thởi điểm tiêm thuốc gây rụng trứng.
Trong giai đoạnkích thích buồng trứng, vì cần phải tiêm một lượng THUỐC KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG lớn vào trong cơ thể, các hormone bên trong cơ thể như GnRH, FSH, LH, Estradiol… có thể có thay đổi đáng kể so với bình thường, dẫn đến trứng sẽ dễ bị rụng sớm hơn so với chu kỳ rụng trứng bình thường. Trứng rụng sớm sẽ ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh trong ống nghiệm. Vì vậy song song với việc kích thích buồng trứng, bác sĩ phải tìm cách điều hòa lại các hormone trong cơ thể người phụ nữ để ngăn trứng bị rụng quá sớm. Giai đoạn này thường được gọi là giai đoạn kiểm soát chu kỳ (cycle control) Để ngăn ngừa trứng rụng sớm, các bác sĩ có thể sử dụng như chất đối kháng GnRH (GnRH Antagonist), chất chủ vận GnRH, progesterone đường uống vào các thời điểm khác nhau tùy thuộc vào phác đồ sử dụng... Hiện nay phác đồ được sử dụng rộng rãi nhất để kiểm soát chu kỳ kích thích buồng trứng đó chính là phác đồ đối kháng GnRH với rất nhiều ưu điểm: giảm số mũi tiêm, thân thiện với bệnh nhân, giảm biến chứng quá kích buồng trứng và đã được chứng minh về iệu quả và an toàn trong quá trình điều trị IVF qua các bằng chứng lâm sàng tin cậy. Phác đồ này vì vậy cũng được nhiều tổ chức uy tín về hỗ trợ sinh sản trên thế giới như ESHRE (Hội phôi học và sinh sản Châu Âu), ASRM (Hiệp hội hỗ trợ sinh sản Hoa Kỳ) khuyến cáo thực hiện trên hầu hết các bệnh nhân có chỉ định IVF/ICSI.
Cuối cùng, cần sử dụng thuốc gây phóng noãn khi các nang trứng đã đạt đủ kích thước mong muốn. Vởi vì không giống chu kỳ kinh nguyệt bình thường (khi có một nang noãn trưởng thành, nồng độ hormone LH trong cơ thể tăng cao gây rụng trứng), các chu kỳ kích thích buồng trứng do sử dụng các thuốc nội tiết kích thích buồng trứng cũng như sử dụng các thuốc ngăn rụng trứng sớm, quá trình rụng trứng có thể sẽ không xảy ra hoặc xảy ra không đúng thời điểm. Vì vậy bác sĩ sẽ sử dụng thuốc gây rụng trứng để giúp trứng trưởng thành đúng thời điểm, chủ động trong quá trình chọc hút trứng để thu được nhiều trứng chất lượng tốt để làm thụ tinh trong ống nghiệm.
Kích thích buồng trứng có nguy hiểm không?
Do sử dụng thuốc kích thích buồng trứng để tạo ra nhiều nang trứng, hàm lượng hormone quá nhiều trong cơ thể có thể dẫn đến hội chứng quá kích buồng trứng với biểu hiện chủ yếu là buồng trứng sưng to và gây đau, một vài trường hợp nghiêm trọng hơn có thể có biểu hiện tăng cân, bụng to, đau bụng, nôn mửa, khó thở cần nhập viện điều trị. Một vài biến chứng khác liên quan đến buồng trứng tăng kích thước như xoắn buồng trứng cũng có thể gặp nhưng rất hiếm.
Mặc dù vậy, hội chứng quá kích buồng trứng nhẹ thường tự hết trong vòng 7-10 ngày. Hơn nữa ngày nay có nhiều phác đồ và chiến lược điều trị có thể dự phòng được hội chứng quá kích buồng trứng như gây rụng trứng bằng GnRH đồng vận, trữ đông trứng hoặc phôi… Tùy theo từng đối tượng, các bác sĩ sẽ đề xuất các phác đồ và liều lượng thuốc kích trứng phù hợp, đồng thời theo dõi các triệu chứng và nguy cơ quá kích buồng trứng để tránh tối đa các biến chứng xuất hiện cho chị em.
Như vậy mỗi chu kỳ kinh nguyệt bình thường sẽ chỉ có một trứng trưởng thành được phóng thích khỏi buồng trứng và chỉ một phôi có thể được hình thành. Khác với chu kỳ tự nhiên, thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON) là từ để chỉ kỹ thuật điều trị hiếm muộn. Trong đó, noãn của người phụ nữ sẽ được lấy ra ngoài và kết hợp với tinh trùng của người chồng bên ngoài cơ thể để tạo thành phôi. Sau một thời gian nuôi cấy bên ngoài (vào khoảng 2-5 ngày), phôi sẽ được đưa trở lại buồng từ cung của người phụ nữ. Từ đó, phôi sẽ làm tổ bên trong tử cung của người mẹ, và ngày qua ngày phát triển thành thai nhi khỏe mạnh.
(Vui lòng tham khảo thêm ý kiến bác sĩ của mình để được làm rõ hơn về các loại thuốc sinh học mình đang sử dụng nếu có thắc mắc trong quá trình điều trị)