Dự trữ buồng trứng

Bs Võ Văn Cường - IVFMD FAMILY, Bệnh viện Đa khoa Gia Đình

 

Mongcon.vn

Nguồn: Internet

Dự trữ buồng trứng là một chỉ số đánh giá khả năng sinh sản của người phụ nữ bằng số lượng các nang noãn chức năng còn lại ở hai buồng trứng.

Xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng lý tưởng là xét nghiệm có giá thành hợp lý, không xâm lấn, có độ đặc hiệu cao, tính thay đổi trong một chu kỳ và giữa các chu kỳ là tối thiểu, với độ nhạy tốt để phát hiện sự suy giảm dự trữ buồng trứng ở giai đoạn có thể can thiệp kịp thời để mang thai.

Hiện tại hai chỉ số đánh giá dự trữ buồng trứng tốt nhất là AMH và số lượng nang noãn đầu chu kì kinh trên siêu âm (AFC - Antral Follicle Count)

 

1. Các xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng

Các xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng hiện hành là các chỉ số hóa sinh (FSH, estradiol ngày 3 chu kỳ, AMH) hoặc hình ảnh buồng trứng trên siêu âm (đếm nang noãn thứ cấp). Đáp ứng kích thích buồng trứng (thử nghiệm kích thích với chlopmiphen citrate, nội tiết tố kích thích tiết gonadotropin) hiện không còn được sử dụng.

 

Mongcon.vn

Nguồn: Internet

1.1. Xét nghiệm sinh hóa

a. Nồng độ FSH và estradiol cơ bản

Nồng độ FSH nền vào ngày 2, 3, 4 chu kỳ kinh ở bệnh nhân giảm dự trữ buồng trứng tăng so với bệnh nhân có dự trữ buồng trứng trong giới hạn bình thường. Sự gia tăng FSH nền tương đối đặc hiệu nhưng kém nhạy, thêm vào đó nồng độ FSH thay đổi trong một chu kỳ và giữa các chu kỳ kinh nguyệt khác nhau, nên đó là giới hạn của xét nghiệm FSH nền (3).

 

Nồng độ estradiol đơn thuần không thể đánh giá giảm dự trữ buồng trứng, xét nghiệm estradiol cùng với FSH nền để kiểm tra độ tương thích giữa nồng độ nội tiết của 2 hormone. Sự gia tăng sớm nồng độ estradiol ở đầu chu kỳ là đặc điểm thường thấy của phụ nữ lớn tuổi, do đó nếu nồng độ FSH nền trong giới hạn bình thường, nồng độ estradiol tăng ( > 60-80 pg/ml) có thể phản ánh suy giảm chức năng buồng trứng.

 

b. Chỉ số AMH

AMH (Anti - Mullerian Hormone) là một glycoprotein của yếu tố tăng trưởng chuyển đổi B (TGF - B), do tế bào hạt tiết ra ở các nang tiền hốc và nang có hốc nhỏ. AMH đạt đỉnh vào năm 25 tuổi, sau đó giảm dần đến dưới ngưỡng phát hiện khi bắt đầu giai đoạn mãn kinh.

 

AMH được nang chế tiết trong suốt giai đoạn đầu của pha nang noãn cho đến khi nang đạt kích thước khoảng 6mm, độc lập với gonadotropin, tương đối ổn định trong chu kỳ và giữa các chu kỳ.

 

AMH là một trong những chỉ số đánh giá chính xác nhất về dự trữ buồng trứng, có tương quan tốt với dự trữ nang noãn nguyên thủy, đáp ứng với kích thích buồng trứng và dự đoán thời gian mãn kinh.

 

AMH giảm từ nhiều năm trước khi nồng độ FSH tăng, chính vì vậy AMH là dấu ấn sinh học có độ nhạy cao hơn cả về dự trữ buồng trứng.

 

AMH như thế nào là bình thường, cao, và thấp?

  • AMH bình thường: với phụ nữ dưới 38 tuổi sẽ nằm trong khoảng 2,0 – 6,8 ng/ml (14,28 - 48,55 pmol/L) phản ánh mức độ dự trữ tứng bình thường của phụ nữa.

  • AMH cao: sẽ nằm trong khoảng > 10 ng/ml, sẽ thường gặp ở phụ nữ mắc Hội chứng Buồng Trứng Đa Nang (PCOS). Trường hợp này cũng vẫn có thể có thai tự nhiên tuy nhiên tỉ lệ thấp hơn bình thường và nên gặp bác sĩ để được tham vấn thêm vì có thể mắc PCOS.

  • AMH thấp: < 1,0 - 1,5 ng/ml, với trường hợp này, bệnh nhân cần đến gặp bác sĩ hiếm muộn để được tư vấn sớm, và có những liệu pháp điều trị phù hợp càng sớm càng tốt vì dự trữ buồng trứng ở mức này đang rất báo động. Tỉ lệ thụ thai tự nhiên và kể cả làm thụ tinh trong ống nghiệm của đối tượng này cũng tương đối thấp.

1.2. Siêu âm AFC

Số lượng nang noãn thứ cấp đầu chu kỳ (AFC - Antral Follicle Count) là tổng số nang noãn ở hai buồng trứng được đếm qua siêu âm ở đầu pha nang noãn (ngày 2 - 4 chu kỳ kinh).

 

Nang thứ cấp là những nang có kích thước 2 – 10 mm đo ở mặt phẳng hai chiều. AFC là chỉ số dễ quan sát thấy, nhưng phụ thuộc vào người siêu âm. Bên cạnh đó, số nang thứ cấp thường biểu hiện không chính xác ở những phụ nữ thừa cân và phụ thuộc vào một thời điểm nhất định của chu kỳ.

 

AFC là chỉ số được dùng để đánh giá và tiên lượng số lượng nang noãn tối đa mà bệnh nhân có thể đạt được sau khi thực hiện kích thích nang noãn để thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như IVF. Ví dụ: nếu AFC đo được là 10, số lượng tối đa sau khi kích thích buồng trứng sẽ chỉ là 10. Và nếu thấp hơn 10 thì có thể do đáp ứng buồng trứng kém và các yếu tố khác,…

 

Mongcon.vn

Nguồn: Internet

2.    Kết luận

Dự trữ buồng trứng là một chỉ số quan trọng trong đánh giá khả năng sinh sản ở người phụ nữ. Hiện tại xét nghiệm định lượng nồng độ AMH hoặc siêu âm đếm nang noãn đầu chu kì là những phương tiện được khuyến cáo để đánh giá dự trữ buồng trứng ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.

 

Theo khuyến cáo của hội nội tiết sinh sản Hoa kỳ 2020, AMH và AFC là 2 xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng có độ nhạy cao nhất, cùng với sự đơn giản và dễ áp dụng. Vì vậy có thể định lượng nồng độ AMH hoặc siêu âm đếm số lượng nang noãn đầu chu kỳ ở những trung tâm có kinh nghiệm.

 

Tài liệu tham khảo

1. Tarun Jain, Michael R Soules, John A Collins. Comparison of basal follicle-stimulating hormone versus the clomiphene citrate challenge test for ovarian reserve screening. Fertil Steril. 2004;82(1):180–5.

2. J.L Evers, P Slaats, J.A Land, J.C Dumoulin, G.A Dunselman. Elevated levels of basal estradiol-17beta predict poor response in patients with normal basal levels of follicle-stimulating hormone undergoing in vitro fertilization. Fertil Steril. 1998;69(6):1010–6.

3. Testing and interpreting measures of ovarian reserve: a committee opinion. Fertility and Sterility. 2020;114(6):1151–7.

 

Dự trữ buồng trứng

Dự trữ buồng trứng