Khám hiếm muộn cần chuẩn bị gì?

Bs Phan Thị Thu Thảnh

Tỷ lệ vô sinh  hiếm muộn ở các cặp vợ chồng ngày càng tăng, theo thống kê của Tổ chức y tế thế giới, có khoảng 15% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản trên thế giới gặp phải tình trạng hiếm muộn. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về hiếm muộn và quy trình khám hiếm muộn nhé!

Hiếm muộn là gì?

Hiếm muộn là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống, có quan hệ tình dục trung bình 2-3 lần/tuần, không sử dụng biện pháp tránh thai mà người vợ vẫn không có thai (nếu người vợ trên > 35 tuổi, thời gian này chỉ tính 6 tháng).

hiếm muộn là gì

 

Phân loại vô sinh hiếm muộn?

  • Hiếm muộn nguyên phát (vô sinh I) là khi người vợ chưa có thai lần nào.
  • Hiếm muộn thứ phát (vô sinh II) là khi người vợ có ít nhất một lần mang thai trước đây, sau đó tối thiểu 1 năm muốn có con nhưng chưa thụ thai lần nữa.

 

Nguyên nhân hiếm muộn?

 Phân loại quốc tế về bệnh tật của WHO cung cấp thêm thông tin về nhiều nguyên nhân nguyên phát và thứ phát gây vô sinh, có thể xảy ra do yếu tố nam, yếu tố nữ , sự kết hợp giữa yếu tố nam và nữ hoặc có thể không rõ nguyên nhân . Vì thế, cần đến khám kiểm tra cả hai vợ chồng để được tư vấn nguyên nhân và cho hướng điều trị tốt nhất.

Hiếm muộn do nữ giới

+ Rối loạn phóng noãn (1).

+ Nguyên nhân do vòi tử cung (2): các bệnh lý có thể gây tổn thương vòi tử cung như viêm nhiễm đường sinh dục, bệnh lây qua đường tình dục, tiền sử phẫu thuật vùng chậu và vòi tử cung, lạc nội mạc tử cung ở vòi tử cung, bất thường bẩm sinh ở vòi tử cung hay do triệt sản

+ Nguyên nhân do cổ tử cung (3): chất nhầy kém, kháng thể kháng tinh trùng, tổn thương ở cổ tử cung do can thiệp thủ thuật (khoét chóp, đốt điện...), cổ tử cung ngắn.

+ Nguyên nhân tại tử cung (4): dị dạng bẩm sinh, u xơ tử cung, lạc tuyến trong cơ tử cung, dính buồng tử cung (Hội chứng Asherman), nội mạc tử cung không phát triển (<7 mm).

các nguyên nhân hiếm muộn ở nữ
Hình. Các nguyên nhân hiếm muộn ở nữ

 

Hiếm muộn do nam giới

+ Rối loạn chức năng sinh dục: Xuất tinh ngược dòng, bất lực, giảm tình dục.

+ Rối loạn nội tiết (1): Hội chứng Kaliman (rối loạn chức năng hạ đồi), suy tuyến yên (do bướu, xạ trị hoặc do phẫu thuật), cường Prolactin (do khối u hoặc do thuốc), sử dụng thuốc Androgen, tăng sinh tuyến thượng thận.

+ Bất thường giải phẫu (2): Bất sản ống dẫn tinh, tắc ống dẫn tinh, bất thường bẩm sinh túi tinh.

+ Bất thường sinh tinh (3): Bất thường nhiễm sắc thể, viêm tinh hoàn do quai bị, tinh hoàn lạc chỗ, giãn tĩnh mạch thừng tinh.

+ Bất thường di động (4): Tinh trùng không có đuôi, có kháng thể kháng tinh trùng.

các nguyên nhân gây hiếm muộn ở nam giới
Hình. Các nguyên nhân hiếm muộn ở nam

Hiếm muộn không rõ nguyên nhân

Khoảng 20% vô sinh không thể tìm nguyên nhân chính xác sau khi đã thăm khám và làm tất cả các xét nghiệm cần thiết để thăm dò và chẩn đoán.

 

Khám hiếm muộn khi nào?

  • Khi đã rơi vào tình trạng hiếm muộn,
  • Hoặc vợ có chu kỳ kinh không đều, hơn 40 tuổi, có tiền sử phẫu thuật trên buồng trứng,
  • Hoặc chồng có tiền sử quai bị, biến chứng gây sưng viêm tinh hoàn, tiền sử phẫu thuật vùng bẹn bìu, bệnh lý giãn tĩnh mạch thừng tinh,...
  • Hoặc có thể đến khám bất cứ lúc nào nếu bạn muốn kiểm tra tình trạng sức khỏe sinh sản, tư vấn và lập kế hoạch có con.

Quy trình khám hiếm muộn?

  • Nên khám 2 vợ chồng
  • Vợ chồng sẽ được gặp bác sĩ khai thác tiền sử bệnh, thăm khám và chỉ định một số xét nghiệm hiếm muộn cơ bản:
  • Vợ: xét nghiệm kiểm tra dự trữ buồng trứng, xét nghiệm nội tiết,  siêu âm kiểm tra tử cung buồng trứng, khám phụ khoa, kiểm tra ống dẫn trứng,...
  • Chồng: xét nghiệm tinh trùng, xét nghiệm máu, xét nghiệm nội tiết, khám nam khoa,...
  • Bác sĩ sẽ trao đổi với cặp vợ chồng về nguyên nhân hiếm muộn sau khi có đủ kết quả xét nghiệm và tư vấn hướng điều trị tiếp theo.

Thời điểm nào khám hiếm muộn phù hợp?

  • Vợ: đến khám khi vừa sạch kinh (chỉ đến khám khi đang hành kinh trường hợp đã có chỉ định điều trị trước đó).
  • Chồng: kiêng xuất tinh 2-7 ngày.

Thời gian và chi phí khám hiếm muộn như thế nào?

Trung bình khoảng 2-3 giờ cho tổng thời gian khám và mất khoảng 2-6 triệu (tùy trung tâm, tùy tình trạng mỗi cặp vợ chồng được chỉ định xét nghiệm khác nhau). Bạn có thể liên hệ trước với trung tâm và đăng ký lịch khám để tiết kiệm thời gian chờ  và chuẩn bị chi phí phù hợp.

 

Đi khám hiếm muộn cần chuẩn bị gì?

  • Mang theo giấy tờ tùy thân (chứng minh nhân dân, căn cước công dân hoặc passport) khi đến khám lần đầu. Sau đó, bạn cần chuẩn bị thêm giấy đăng ký kết hôn khi bước vào giai đoạn điều trị.
  • Đến khám vào thời điểm phù hợp cho vợ và chồng (được đề cập ở trên).
  • Gọi trước cho trung tâm để đặt lịch khám và chuẩn bị chi phí.
  • Không cần nhịn ăn uống (đa số các xét nghiệm hiếm muộn không cần phải nhịn ăn uống).

Tóm lại, hiếm muộn cũng tương tự như các bệnh lý khác cần được chẩn đoán tìm nguyên nhân và điều trị kịp thời. Nắm rõ quy trình khám hiếm hiếm muộn sẽ giúp bạn tự tin và chuẩn bị chu đáo hơn cho lần đầu đến khám, từ đó giúp bác sĩ dễ dàng chẩn đoán và hướng dẫn điều trị phù hợp.

 

Tài liệu tham khảo

  1. Marc A. Fritz, Leon Speroff (2011). Clinical gynecologic endocrinology and infertility Eighth Edition, Lippincott Williams & Wilkins.
  2. Bộ y tế (2015). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh sản phụ khoa, ban hành kèm theo Quyết định số 315/QĐ-BYT ngày 29/01/2015.
  3. Bộ y tế (2016). Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản ban hành kèm theo Quyết định số 4128/QĐ-BYT ngày 29/7/2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế.
  4. WHO (2020). Infertility, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infertility, xem 25/12/2022.
Tin liên quan

Khám hiếm muộn cần chuẩn bị gì?

Khám hiếm muộn cần chuẩn bị gì?