Kích thích phóng noãn (OI)

LỘ TRÌNH ĐIỀU TRỊ

 

Phóng noãn là điều kiện cần thiết để thụ thai. Tuy nhiên, chu kỳ kinh nguyệt/phóng noãn cực kỳ nhạy cảm và dễ bị rối loạn. Các vấn đề liên quan phóng noãn thì rất thường gặp và chiếm khoảng 25% các trường hợp hiếm muộn ở nữ.
 
  •  
  •  
  •  
  •  
Kích thích phóng noãn là gì?

Kích thích buồng trứng và kích thích phóng noãn là hai tiến trình khác nhau có thể được sử dụng cho những phụ nữ khác nhau trong quá trình điều trị.

Kích thích buồng trứng được sử dụng để kích thích sự phát triển của nhiều trứng (còn gọi là noãn). Kỹ thuật này nhằm đảm bảo lựa chọn được những noãn có chất lượng tốt nhất trong điều trị hỗ trợ sinh sản, bởi lẽ không phải noãn nào cũng có chất lượng giống nhau[1,2].

Kích thích phóng noãn nhằm mục đích kích thích sự trưởng thành và rụng trứng, nhờ đó sẽ có ít nhất một trứng rụng. Trứng có thể được thụ tinh tự nhiên trong cơ thể, bằng cách quan hệ tự nhiên, hoặc nhờ thụ tinh nhân tạo với bơm tinh trùng vào buồng tử cung[1].

 

Khi nào cần kích thích phóng noãn

Một số phụ nữ không rụng trứng (không phóng noãn) hoặc rụng trứng không đều. Điều này có thể do một số yếu tố, bao gồm:[1]

  • Mất cân bằng nội tiết
  • Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
  • Thừa cân hoặc thiếu cân
  • Tập thể dục quá sức

Thông thường, phóng noãn có thể xảy ra bằng cách sử dụng thuốc đơn thuần mà không cần đến các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI). Tuỳ theo từng bệnh nhân, clomiphene citrate hoặc gonadotropins có thể được sử dụng đến kích thích phóng noãn:

  • Clomiphene citrate — Là thuốc thường được sử dụng đầu tay[1]
  • Gonadotropins — Là các loại thuốc mạnh hơn được chỉ định cho một số bệnh nhân không đáp ứng hoặc điều trị không hiệu quả với Clomiphene citrate[1]

Để đảm bảo buồng trứng của người phụ nữ không phóng noãn quá sớm, bác sĩ có thể sử dụng thuốc nội tiết để ức chế chu kỳ tự nhiên của bạn[1] (Xem mục kiểm soát chu kỳ bên dưới).

 

Điều trị
  • Điều trị với Clomiphene citrate

    Nếu người phụ nữ chưa từng điều trị trước đó hoặc có buồng trứng đa nang, khả năng là bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng Clomiphene citrate[3]. Đây là loại thuốc uống được sử dụng trong vòng 5 ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt nhằm kích thích các nang noãn phát triển. Thuốc kích thích vùng hạ đồi sản xuất GnRH, hormone này sẽ đến tác động lên tuyến yên để kích thích giải phóng FSH và LH[1,4]. Các hormone này cùng kích thích nang noãn phát triển và phóng noãn.

    Tác dụng phụ của Clomiphene citrate bao gồm nóng bừng mặt, đau đầu hoặc nhìn mờ, thay đổi tính khí, căng ngực và buồn nôn[1]. khi kích thích nang noãn phát triển, có khả năng có nhiều nang cùng phát triển và sẽ tăng khả năng có song thai[1].

    Dựa theo đáp ứng buồng trứng của bạn với Clomiphene citrate, bác sĩ có thể tư vấn cho bạn các loại thuốc khác như gonadotropins[1].

  • Điều trị với gonadotropins

    Gonadotropins là các nội tiết được sản xuất tự nhiên trong cơ thể người phụ nữ. Điều trị với gonadotropins là sử dụng các mũi tiêm thuốc nội tiết nhằm kích thích sự trưởng thành của noãn và phóng noãn. FSH được tiêm sớm trong đầu chu kỳ kinh, thường tiêm trong vòng 1 tuần hoặc hơn[1]. FSH sẽ kích thích buồng trứng sản xuất và tạo trứng trưởng thành. Còn LH sẽ được tiêm cùng với FSH để phối hợp gây kích thích và trưởng thành trứng. Khi trứng gần trưởng thành, hầu hết phụ nữ sẽ được tiêm một mũi hCG để “khởi phát” sự trưởng thành trứng[1]. “Sự khởi phát này” kích thích buồng trứng tạo trứng trưởng thành và phóng thích trứng[1].

    Xét nghiệm thử thai là đo lường nồng độ hCG trong máu hoặc nước tiểu; vì vậy, điều quan trọng là chỉ thực hiện xét nghiệm thử thai khi bác sĩ chỉ định và không xét nghiệm sớm vì có thể cho kết quả “dương tính giả” do còn hCG từ mũi tiêm thuốc gây trưởng thành noãn trước đó[1].

    Do gonadotropins mạnh hơn Clomiphene citrate, người sử dụng thuốc có thể sẽ bị tăng nguy cơ[1]:

    • Hội chứng quá kích buồng trứng — Là tình trạng có nhiều nang phát triển. Hội chứng quá kích buồng trứng thường được phát hiện nhanh chóng, nhưng chỉ khoảng 2% phụ nữ cần phải nhập viện.

    Đa thai – song thai hoặc tam thai dường như là một kết cục mong đợi của nhiều cặp vợ chồng, tuy nhiên đa thai có nhiều nguy cơ nghiêm trọng về mặt sức khoẻ hơn cho cả mẹ và trẻ sơ sinh.

  • Kiểm soát chu kỳ

    Nếu có quá nhiều nang phát triển, bác sĩ của bạn có thể sử dụng một vài biện pháp để giảm khả năng đa thai bằng cách kiểm soát chu kỳ phóng noãn. Phương pháp này được gọi là “điều hòa giảm”.

    Có hai loại thuốc được sử dụng để kiểm soát chu kỳ: như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI). Cả hai loại thuốc này đều hiệu quả và bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.

 

Tài liệu tham khảo

  1. American Society for Reproductive Medicine (ASRM). Medications for inducing ovulation. A guide for patients. 2016. Available at: http://www.reproductivefacts.org/globalassets/rf/news-and-publications/bookletsfact-sheets/english-fact-sheets-and-info-booklets/booklet_medications_for_inducing_ovulation.pdf. Accessed: January 2018.
  2. Cohlen B. Chapter 12: Ovulation Induction versus Controlled Ovarian Hyperstimulation. In: Ovulation Induction: Evidence Based Guidelines for Daily Practice. Ed: Santbrink E and Laven J, 2016.
  3. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Fertility problems: assessment and treatment: CG156. August 2016. Available at: https://www.nice.org.uk/guidance/cg156. Accessed: February 2018.
  4. Kamath M and George K. Reprod Biol Endocrinol 2011;9:86.

 

https://mongcon.vn/lo-trinh-dieu-tri/kich-thich-phong-noan/

https://mongcon.vn/lo-trinh-dieu-tri/kich-thich-phong-noan/