Tổng quan

Vô sinh ảnh hưởng đến 186 triệu người trên toàn thế giới. Khoảng 15% các cặp vợ chồng không thể có thai trong vòng 1 năm và phải cần tới sự trợ giúp y tế điều trị. Khoảng 1/8 số cặp vợ chồng gặp khó khăn trong việc có con đầu lòng và 1/6 đối với trường hợp có con tiếp theo. Trong số 50% các cặp vợ chồng không thể có con tự nhiê, ít nhất có một yếu tố vô sinh đến từ nam giới và thường kèm theo các bất thường về thông số tinh dịch đồ. Vì lý do trên, tất cả các nam giới của các cặp vô sinh cần được đánh giá toàn diện bới các bác sĩ nam khoa.

Vô sinh ở nam giới là gì?

Vô sinh được định nghĩa là tình trạng một cặp vợ chồng quan hệ tình dục, không dùng bắt cứ biện pháp tránh thai nào mà không thể có thai tự nhiên trong vòng 1 năm. Vô sinh nguyên phát dùng để chỉ các cặp vợ chồng chưa từng có con trước đây và không thể có thai sau 12 tháng liên tục quan hệ tình dục mà không dùng bất cứ biện pháp tránh thai nào. Vô sinh thứ phát được dùng để chỉ các cặp vô sinh mà trước đây đã từng có thai thành công ít nhất một lần.

Vô sinh có thể xảy ra ở cả nam giới và nữ giới. Vô sinh nam là tình trạng vô sinh do nguyên nhân từ phía nam giới (có hay không kết hợp với nguyên nhân từ phía nữ giới).

Nguyên nhân nào gây vô sinh ở nam giới?

Nhiều yếu tố sinh học và môi trường có thể gây vô sinh nam bao gồm các nguyên nhân sau:

- Vấn đề về tinh trùng bao gồm: số lượng tinh trùng thấp, tinh trùng dị dạng, không có tinh trùng trong tinh dịch

- Rối loạn di truyền chính gây vô sinh nam bao gồm bất thường về số lượng nhiễm sắc thể như hội chứng Klinefelter và chứng loạn dưỡng cơ, đột biến gen xơ nang, mất đoạn gen nhiễm sắc thể Y, hội chứng Noonan và chuyển đoạn nhiễm sắc thể

- Rối loạn xuất tinh bao gồm xuất tinh ngược tinh dịch được xuất tinh ngược vào bàng quang thay vì ra ngoài cơ thể khi đạt cực khoái, xuất tinh chậm gây không thể xuất tinh vào bên trong âm đạo của bạn tình hoặc không đạt cực khoái và xuất tinh.

- Tắc nghẽn đường sinh sản gây rối loạn chức năng phóng tinh. Sự tắc nghẽn này có thể xảy ra trong các ống dẫn tinh thường xảy ra do chấn thương hoặc nhiễm trùng đường sinh dục.

- Một số tình trạng bệnh lý bao gồm bệnh tiểu đường, một số bệnh tự miễn dịch tấn công tinh trùng, bệnh xơ nang

- Nhiễm trùng bao gồm viêm mào tinh hoàn, viêm tinh hoàn và các bệnh lây truyền qua đường tình dục bao gồm bệnh lậu, HIV..

- Giãn tĩnh mạch thừng tinh

- Các phường pháp điều trị ung thư bao gồm hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn

- Chấn thương tinh hoàn

- Rối loạn nội tiết dẫn đến bất thường về hormone do tuyến yên, vùng dưới đồi và tinh hoàn sản xuất. Các hormone như testosterone điều chỉnh việc sản xuất tinh trùng. VÍ dụ về các rối loạn dẫn đến mất cân bằng nội tiết bao gồm ung thư tuyến yên hoặc tinh hoàn.

Khả năng bị vô sinh nam có thể cao hơn trong các trường hợp nào?

Khả năng bị vô sinh nam có thể cao hơn trong các trường hợp sau:

- Chỉ số khối cơ thể (BMI) lớn hơn 25 kg/m2

- Lớn tuổi, chủ yếu từ 40 tuổi trở lên

- Môi trường sống hoặc làm việc tiếp xúc với bức xạ, môi trường độc hại bao gồm chì, canxi, thuốc trừ sâu hoặc thủy ngân

- Sử dụng thuốc lá, cần sa hoặc rượu

- Dùng một số loại thuốc bao gồm flutamide, spironolactone và bicalutamide

- Tiếp xúc thường xuyên và thời gian dài các yếu tố nguy cơ làm tăng nhiệt độ tinh hoàn bao gồm xông hơi, tắm nước nóng,  mặc quần bó sát, ngồi tại chỗ thời gian dài.

- Tiền sử bệnh lý tinh hoàn ẩn, giãn tĩnh mạch thừng tinh

- Sử dụng testosterone điều trị testosterone thấp

- Sử dụng steroid đồng hóa androgenic (AAS) hoặc chất bổ sung có chứa dấu vết của hormone để tăng khối lượng cơ bắp

Dấu hiệu và triệu chứng của vô sinh ở nam giới

Không có bất kỳ triệu chứng vô sinh nam cụ thể nào. Tuy nhiên, tùy theo từng trường hợp, bạn có thể theo dõi và phát hiện để điều trị kịp thời.

Nếu nguyên nhân do tình trạng bệnh lý, phẫu thuật hoặc nồng độ hormone thấp có thể gặp các triệu chứng sau:

- Triệu chứng tại bìu: đau và sưng ở vùng bìu, dấu hiệu búi tĩnh mạch vùng bìu, tinh hoàn teo nhỏ

- Triệu chứng tại tuyến tiền liệt, ống dẫn tinh: xuất tinh ra máu, đau khi xuất tinh hoặc khó xuất tinh khi quan hệ

- Triệu chứng do suy giảm hormone testosterone: rối loạn cương dương, mệt mỏi, mất tập trụng, giảm ham muốn tình dục

- Triệu chứng rối loạn xuất tinh: xuất tinh ngược, không đạt cực khoái

- Triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu: tiểu ít, tiểu lắt nhắt, tiểu buốt, tiểu máu, tiểu đục …

Phương pháp chẩn đoán và điều trị

Các phương pháp chẩn đoán vô sinh ở nam giới

1. Xét nghiệm tinh trùng

Khám đánh giá toàn diện các vấn đề nam học  thường được chỉ định ở tất cả các cặp vô sinh, kể cả khi kết quả tinh dịch đồ bất thường cũng như trong trường hợp các thông số tinh dịch bu. Tinh dịch đồ kiểm tra nồng độ, khả năng vận động, màu sắc và chất lượng tinh trùng, cũng như sự hiện diện của máu hoặc nhiễm trùng.

2. Siêu âm tinh hoàn

Siêu âm bìu được sử dụng rộng rãi trong thực hành lâm sàng hàng ngày đối với bệnh nhân thiểu tinh hoặc vô sinh được xem là một yếu tố nguy cơ thêm vào dẫn đến ung thư tinh hoàn. Siêu âm bìu có thể được sử dụng để chẩn đoán một số bệnh dẫn đến vô sinh như ung thư tinh hoàn và giãn tinh mạch thừng tinh. Ngoài ra, siêu âm bìu là một lựa chọn tốt để xác định sự biểu hiện bất thường của mào tinh.

3. Xét nghiệm máu

- Kiểm tra các vấn đề về hormone hoặc tuyến yên bao gồm hormone FSH, LH, testosterone và prolactin. Mức độ FSH tăng cao kết hợp với testosterone thấp là dấu hiệu của suy tinh hoàn. Mức độ tăng prolactin là do khối u tuyến yên. Trong trường hợp đó, MRI não có thể được chỉ định.

- Xét nghiệm di truyền có thể được khuyến nghị nếu người nam giới có số lượng tinh trùng rất thấp, không có tinh trùng trong tinh dịch hoặc các khiếm khuyết về thể chất như tinh hoàn nhỏ, nếu cặp vợ chồng đã từng sẩy thai liên tiếp.

Các phương pháp điều trị vô sinh ở nam giới

Điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống

- Duy trì cân nặng phù hợp, tham gia hoạt động thể chất thường xuyên bao gồm đi bộ, chạy bộ, chạy xe đạp, tập gym

          - Ăn nhiều trái cây và rau quả

          - Quản lý căng thẳng

          - Ngừng hút thuốc, uống rượu và sử dụng thuốc kích thích

          - Tránh sử dụng chất bôi trơn khi quan hệ tình dục

- Thuốc cần phải ngừng sử dụng hoặc tìm giải pháp thay thế  một số loại thuốc bao gồm liệu pháp hormone  ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc chặn canxi, thuốc kháng androgen.

Điều trị y học và phẫu thuật

Việc tìm ra phương pháp điều trị thích hợp cho bệnh lý vô sinh nam phụ thuộc vào các nguyên nhân cơ bản được xác định thông qua quá trình chẩn đoán.

Vô sinh nam bao gồm một số phương pháp điều trị như:

- Phẫu thuật trong trường hợp bất thường về giải phẫu hoặc tắc nghẽn ảnh hưởng đến việc sản xuất, vận chuyển hoặc xuất tinh. Ví du: phẫu thuật điều trị tắc nghẽn ống dẫn tinh, sữa chữa các bất thường đường sinh sản, giãn tĩnh mạch thừng tinh

- Điều trị nhiễm trùng ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản nam giới như nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, nhiễm trùng đường tiết niệu. Điều trị bằng thuốc thích hợp giúp loại bỏ nhiễm trùng và giảm thiểu tác động của nó đến sức khỏe sinh sản

- Phương pháp điều trị bằng hormone và thuốc: phương pháp điều trị nội tiết tố có thể được chỉ định để điều chỉnh sự thiếu hụt hoặc mất cân bằng nội tiết tố, bao gồm liệu pháp thay thế hormone hoặc các loại thuốc như clomiphenecitrate. Những phương pháp điều trị này nhằm mục đích tối ưu hóa mức độ hormone và tăng cường sản xuất tinh trùng

- Phương pháp hỗ trợ tìm tinh trùng trong trường hợp vô tinh như chọc hút tinh trùng từ mào tinh hoàn, vi phẫu thuật tinh hoàn tìm tinh trùng.

- Thuốc và tư vấn có thể giải quyết các vấn đề quan hệ tình dục và mất cân bằng nội tiết giúp cải thiện khả năng sinh sản ở nam giới.

- Công nghệ hỗ trợ sinh sản giúp khắc phục những thách thức về khả năng sinh sản. Các kĩ thuật ART phổ biến được sử dung là phương pháp điều trị thụ tinh nhân tạo, thụ tinh trong ống nghiệm, tiêm tinh trùng vào bào tương noãn.

- Rối loạn cương dương là bệnh thường gặp ở nam giới. Bệnh có thể chữa khỏi bằng thuốc và tư vấn ,thay đổi lối sống cũng như thói quen của bệnh nhân.

Tầm quan trọng của hỗ trợ tinh thần và tư vấn

Đối với nam giới, vô sinh nam có thể thách thức cảm giác nam tính và bản sắc của họ. Nó cũng có thể làm căng thẳng mối quan hệ với đối tác của họ, gây căng thẳng và có khả năng ảnh hưởng đến sự thân mật và giao tiếp. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người thân yêu, tham gia các nhóm hỗ trợ hoặc tham gia tư vấn hoặc trị liệu có thể giúp các cá nhân và các cặp vợ chồng đối phó với tác động tinh thần của tình trạng vô sinh nam và thúc đẩy khả năng phục hồi.

Kết luận

Hiện nay, nền y học hiện đại có nhiều lựa chọn điều trị khác nhau có thể làm giảm tình trạng vô sinh ở nam giới. Tùy thuộc vào nguyên nhân vô sinh nam và tình trạng bệnh, bác sĩ có thể tiên lượng được khả năng hồi phục sau điều trị vô sinh nam giới. Vô sinh nam có thể chữa khỏi được, rất nhiều cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn đã thực hiện được ước mơ của mình.